Ховд аймгийн тухай

ХОВД АЙМГИЙН ТУХАЙ

Байрлал: Монгол орны баруун хязгаарт Баян-Өлгий, Увс, Завхан, Говь-Алтай аймгууд, БНХАУ-тай хиллэн оршдог.
Нутаг дэвсгэрийн хэмжээ: 76.0 мян.км2 газар нутагтай. Д.т.д 1405 м өндөрт оршино.
Хүн амын тоо: 90 000
Хамгийн өндөр цэг: Мөнххайрхан уулын Сүхбаатар оргил (д.т.д 4362 м)
Хамгийн нам цэг: Бор цонжийн говь (д.т.д 1126 м)
Уур амьсгал: Эх газрын эрс тэс
Агаарын дундаж температур:
            -Зуны дундаж температур +19,50С.
Хамгийн их температур дулаан 7-р сард +370С
            -Өвлийн дундаж температур -200С.
Хамгийн бага хүйтэн 1-р сард -410С
Хур тундас: бага
Салхи: Өмнө, баруун өмнө зүгийн салхи зонхилно.
Дундаж хурд нь 2.0 м/с
Хамгийн их хурд 34 м/с
Засаг захиргаа: 17 сум, 91 багтай
Цагийн бүс: 7
Улаанбаатар хотоос алслагдсан зай: 1450 км

АЙМАГ БАЙГУУЛАГДСАН ТҮҮХ

            Ховд хотын анхны суурь нь Эрдэнэбүрэн сумын нутагт байх Ховд голын хөвөөний Улаан харгана гэдэг газар байх ба 17-р зууны сүүл, 18-р зууны эхэн үед буюу 1685-1717 он хүртэл Галдан хааны цэргийн тариалан, бэхлэлт байсан гэдэг. Өөрөөр хэлбэл 17-р зууны үед Өвөр Монгол Манжид эзлэгдэж тусгаар тогтнолоо алдсан тэр үед Ар Монгол, Ойрадын хаант улс үндэснийхээ бүрэн эрхт байдлыг хамгаалан тэмцэж байсан улс төрийн тогтворгүй цаг мөчид тавигджээ. Гэвч түүхийн ээдрээтэй цаг үеийн нөхцөл байдал, байгаль цаг уурын байдлаас болж Ховд хотыг 1762 онд Буянт голын энэхүү хөвөөнөө шинэтгэн байгуулсан нь тус хотын түүхэнд үндсэн эргэлт болж жинхэнэ иргэний хот болон хувирсан билээ. Олноо өргөгдсөн Монгол улсын хаад 8 дугаар Богд Жавзандамба Засгийн газрын 1912 оны эхээр цэргийн яамны Сайд Хатанбаатар Магсаржаваар цэрэг удирдуулан явуулснаар 1912 оны 8-р сарын 25-ны өдөр Манж Хятадыг буулган авч Ховд хотыг чөлөөлжээ.

            Ховд хотыг УИХ-ын 2003 оны 1-р сарын 2-ны өдрийн 02 тоот тогтоолоор “Баруун бүсийн тулгуур төв буюу улсын зэрэглэлтэй хот” болгосон. Одоо Ховд хот олон ястны төр, засаг захиргаа, үйлдвэр үйлчилгээ, худалдаа, эрүүлийг хамгаалах, соёл боловсрол, шинжлэх ухааны төв болон хөгжиж байна.

ХОВД АЙМГИЙН ГАЗАР ЗҮЙ, ЦАГ АГААР, АН АМЬТАН, УРГАМАЛ

            Ховд аймгийн нутаг дэвсгэр нь Монгол Алтайн уулс, Их нууруудын хотгор, Алтайн цаадах говийн нилээд хэсгийг хамран оршдог. Газрын гадарга нь өндөр уул, дундаж өндөр уул, нам уул, уулс хоорондын хотгор хөндий, цав толгод, ухаа гүвээт тал ба суурьт тал гэсэн хотгор гүдгэрийн үндсэн хэв шинжүүдтэй.

            Ус зүйн хувьд цэвэр усны нэлээд нөөцтэй Хар-Ус, Хар, Дөргөн зэрэг томоохон нуурууд, Ховд, Буянт, Булган, Сэнхэр зэрэг Монгол Алтайн мөнх цас мөснөөс эх аван урсдаг Төв Азийн гадагш урсгалгүй ай савд багтах голуудтай. Ургамалжилтийн хувьд өндөр уул нуруу, өргөн уудам тал хээр,  хотгор гүдгэр ихтэй, эх газрын эрс тэс уур амьсгалтай учраас ургамалжилтын хувьд нэлээд онцлогтой.  Нийтдээ 1300 орчим зүйлийн ургамал тухайлбал, алтан гагнуур, вансэмбэрүү, чийр,  гоёо,  морин зээргэнэ,  чацаргана,  хармаг, нохойн хошуу,  бадамлянхуа, шар саахуу, алтайн сонгино зэрэг ургана.

            Амьтны аймгийн хувьд аймгийн нутаг дэвсгэр дээр 5 аймгийн 633 гаруй зүйлийн сээр нуруутан амьтан байдгаас сүүгээр бойжигчид 120 орчим зүйл,  шувуудаас 479 гаруй зүйл,  мөлхөгчдөөс 22 зүйл,  хоёр нутагтнаас нэг зүйл, загаснаас 10 зүйл тус тус бүртгэгдсэн.  Мөн аймагт ирвэс, ууль,  хойлог,  аргаль,  янгир,  монгол хулан,  зэгсний гахай, тахь,  бөхөн,  хар сүүлт зээр, гангар хун,  уран шувуу,  алтан гургалдай,  хотон,  цагаан ятуу,  гахууна,  тарвага,  хадны суусар,  шилүүс,  ондатор,  ёл зэрэг ховор,  ховордсон ан амьтан, шувууд амьдардаг.